เขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองบงคายเดิมเป็นหนองน้ำขนาดเล็กซึ่งถูกล้อมรอบด้วยเนินเขาเตี้ยๆ โดยรอบเป็นแอ่งรองรับน้ำฝนตามธรรมชาติ ทางราชการได้ก่อสร้างเขื่อนน้ำล้น เพื่อกักเก็บน้ำ จึงทำให้หนองน้ำมีปริมาณมากขึ้น มีลักษณะเป็นทะเลสาบ ขนาดย่อมเรียกว่า “ทะเลสาบเชียงแสน”
ได้รับการประกาศ จากกระทรวงเกษตรและสหกรณ์กำหนดให้พื้นที่แห่งนี้เป็นเขตห้ามล่าสัตว์ป่า เมื่อวันที่ 4 เมษายน 2528 และได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นพื้นที่ชุ่มน้ำ ที่มีความสำคัญระหว่างประเทศของอนุสัญญาว่าด้วย พื้นที่ชุมน้ำหรืออนุสัญญาแรมซาร์ อันดับที่ 1101 เมื่อวันที่ 5 กรกฎาคม 2544 ซึ่งมีพื้นที่ประมาณ 2,711 ไร่
เขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองบงคายตั้งอยู่ในเขตท้องที่ตำบลโยนก ตำบลป่าสัก อำเภอเชียงแสน และตำบลจันจว้า อำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย
ได้รับการประกาศ จากกระทรวงเกษตรและสหกรณ์กำหนดให้พื้นที่แห่งนี้เป็นเขตห้ามล่าสัตว์ป่า เมื่อวันที่ 4 เมษายน 2528 และได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นพื้นที่ชุ่มน้ำ ที่มีความสำคัญระหว่างประเทศของอนุสัญญาว่าด้วย พื้นที่ชุมน้ำหรืออนุสัญญาแรมซาร์ อันดับที่ 1101 เมื่อวันที่ 5 กรกฎาคม 2544 ซึ่งมีพื้นที่ประมาณ 2,711 ไร่

เขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองบงคาย หรือทะเลสาบเชียงแสน
ที่ตั้งและอาณาเขต
เขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองบงคายตั้งอยู่ในเขตท้องที่ตำบลโยนก ตำบลป่าสัก อำเภอเชียงแสน และตำบลจันจว้า อำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย
ทิศเหนือ จรดบ้านดอยจำปี ต.ป่าสัก อ.เชียงแสน จ.เชียงราย
ทิศใต้ จรดบ้านทุ่งฟ้าฮ่าม ต.โยนก อ.เชียงแสน จ.เชียงราย
ทิศตะวันออก จรดบ้านดอยจัน ต.โยนก อ.เชียงแสน จ.เชียงราย
ทิศตะวันตก จรดบ้านห้วยน้ำราก ต.จันจว้า อ.แม่จัน จ.เชียงราย
พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นพื้นที่น้ำ เป็นที่อาศัยของนกเป็ดน้ำ ที่อพยพมาเป็นจำนวนมากในฤดูหนาว ดังนั้นแหล่งท่องเที่ยวในเขตนี้จึงอยู่ที่บริเวณจุดชมนกน้ำอพยพบริเวณจอทองดำ ซึ่งเป็นแหล่งที่มีนก อพยพมากมายหลายชนิด บางชนิดหายากมาก เช่น นกเป็ดเปียหน้าเขียว , เป็ดมัลลาด และเป็ดผีใหญ่ เป็นต้น และบริเวณพื้นที่ ยังมีศาลานั่งพักผ่อน และบ้านพักสำหรับผู้ที่มาเยี่ยมชมและต้องการพักผ่อนหย่อนใจในธรรมชาติ
นกเป็ดเปียหน้าเขียว
นกอพยพที่หายาก
เป็ดไบคาล (BAIKAL TEAL)
ชื่อวิทยาศาสตร์ (Anas formosa Georgi)

เป็ดไบคาล
พบครั้งแรกที่ทะเลสาบไบคาล ในไซบีเรีย เป็นนกขนาดกลาง ขณะบินจะเห็นลวดลายของปีกคล้ายเป็ดปีกเขียวตัวผู้หน้าผากและกระหม่อมมีสีดำ และมีลายบนหน้าเป็นลักษณะเฉพาะ โดยแบ่งเป็น 3 ส่วน คือ บริเวณหัวถึงคอหอย ตลอดจนหู เป็นแถบสีเนื้อแกมเหลืองโดยมีเส้นกั้นสีดำ ถัดมาทางส่วนหลังของใบหน้าจนถึงท้ายทอยเป็นแถบโค้งสีเขียว มีขอบสีขาวรอบแถบโค้งลำตัวด้านบนมีสีน้ำตาล อกทีลายแต้มสีม่วง ลำตัวด้านล่างสีเทา อาศัยอยู่ตามแหล่งน้ำ พบอยู่ปนกับเป็ดอื่น โดยเฉพาะเป็ดแดง และเป็ดลาย จะออกหากินในตอนกลางคืน กลางวันจะพักผ่อน อาหารได้แก่ สาหร่าย ต้นขันอ่อนของหญ้า กก ตลอดจนพืชน้ำอื่นๆ และพวกแมลง สัตว์น้ำ ในประเทศไทยเราพบครั้งแรกที่ วิทยาเขตกำแพงแสน จังหวัดนครปฐม เมื่อ พ.ศ. 2534 – 2535 ส่วนในปีนี้พบที่เขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองบงคาย
กฎหมายจัดนกเป็ดน้ำทุกชนิดเป็นสัตว์ป่าคุ้มครองดังนั้นเป็ดไบคาลจึงเป็นสัตว์ป่าคุ้มครองด้วย และมีแนวโน้มที่จะสูญพันธุ์
รายชื่อสัตว์ป่า ในเขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองบงคาย จังหวัดเชียงราย
1. พังพอนธรรมดา (Herpestes javanicus)
2. นากใหญ่ขนเรียบ (Lutra perspicillata)
3. เต่าเหลือง (Testudo elongata)
4. เต่าหก (Testudo emys)
5. เต่านา (Damonia subtrijuga)
6. กระต่ายป่า (Lepus pequensis)
7. ตะกวดหรือแลน (Varanus bengalensis)
8. ไก่ป่า (Gallus gallus)
9. นกกวัก (Amaurornis phoenicurus)
10.กระสานวล (Ardea cinerea)
11.นกกระสาแดง (Ardea purpurea)
12.นกกางเขนบ้าน (Copsychus saularis)
13.นกกระติ๊ดตะโพกขาว (Lonchura striata)
14.นกกระติ๊ดขี้หมู (Lonchura punctulata)
15.นกกระจิ๊ดธรรมดา (Phylloscopus inornatus)
16.นกกระจิบหญ้าสีเรียบ (Prinia inornata)
17.นกกระเบื้องผา (Monticola solitarius)
18.นกกระปูดใหญ่ (Centropus sinensis)
19.นกกระปูดเล็ก (Centropus bengalensis)
20.นกกระเต็นน้อยธรรมดา (Alcedo atthis)
21.นกกระเต็นอกขาว (Halcyon smyrnensis)
22.นกกระเต็นปักหลัก (Ceryle rudis)
23.นกกิ้งโครงคอดำ (Sturnus nigricollis)
24.นกกาน้ำใหญ่ (Phalacrocorax carbo)
25.นกกระแตหงอน (Vanellus vanellus)
26.นกกระทาทุ่ง (Francolinus pintadeanus)
27.นกเขาใหญ่ (Streptopelia chinensis)
28.นกเขาไฟ (Streptopelia tranquebarica)
29.นกขมิ้นน้อยธรรมดา (Aegithina tiphia)
30.นกคู้ท (Fulica atra)
31.นกคอพัน (Jynx torquilla)
32.นกจับแมลงสีน้ำตาล (Muscicapa dauurica)
33.นกจาบคาหัวสีส้ม (Merops leschenaulti)
34.นกแซงแซวหางปลา (Dicrurus macrocercus)
35.นกเด้าดินทุ่ง (Anthus novaeseelandiae)
36.นกเด้าดินสวน (Anthus hodgsoni)
37.นกตบยุงยักษ์ (Eurostopodus macrotis)
38.นกตะขาบทุ่ง (Coracias benghalensis)
39.นกนางแอ่นบ้าน (Hirundo rustica)
40.นกเป็ดแดง (Netta rufina)
41.นกเป็ดลาย (Anas querquedula)
42.นกเป็ดหอม (Anas acuta)
43.นกเป็ดปากพลั่ว (Anas clyperta)
44.นกเป็ดปากสั้น (Anas penelope)
45.นกเป็ดหัวดำ (Aythya bacri)
46.นกเป็ดกำหัวสีน้ำตาล (Aythya nyroca)
47.นกเป็ดคับแค (Nettapus coromandeliaus)
48.นกเป็ดเทา (Anas poecilorhyncha)
49.นกเป็ดเทาก้นดำ (Anas strepera)
50.นกเป็ดปีกเขียว (Anas crecca)
51.นกเป็ดเปียปากเขียว (Anas talcata)
52.นกเป็ดโปช๊าดหลังขาว (Aythya ferina)
53.นกเป็ดผีเล็ก (Tachybaptus ruficollis)
54.นกปากซ่อมหางพัด (Gallinago gallinago)
55.นกปรอดหัวโขนหรือนกพิชหลิว (Pycnonotus jocosus)
56.นกปรอดหัวเขม่า (Pycnonotus aurigaster)
57.นกพริก (Metopidius indicus)
58.นกยอดหญ้าหัวดำ (Saxicda torquata)
59.นกยอดหญ้าสีดำ (Saxicola caprata)
60.นกยางโทนใหญ่ (Egretta alba)
61.นกยางโทนน้อย (Egretta intermedia)
62.นกยางเปีย (Egretta garzetta)
63.นกยางไฟธรรมดา (Lxobrychus cinnamomeus)
64.นกยางกรอกพันธุ์จีน (Ardeola bacchus)
65.นกยางควาย (Bubulcus ibis)
66.นกยางเขียว (Butorides striatus)
67.นกยางไฟหัวดำ (Lxobrychus sinensis)
68.นกยางไฟหัวเทา (lxobrychus eurhythmus)
69.นกสีชมพูสวน (Dicacum cruentatum)
70.นกหางนาก (Meqalurus palustris)
71.เหยี่ยวทุกชนิดและแร้งทุกชนิดในอันดับ (Order) Falconiformes
72.นกอีโก้ง (Porphyrio porphyrio)
73.นกอีลุ้ม (Gallicrex cinerea)
74.นกอีล้ำ (Gallinula chloropus)
75.นกอีแจว (Hydrophasianus chirurgus)
76.นกอุ้มบาตร (Motacilla alba)
77.นกอีเสือหัวดำ (Lanius schach)
78.นกอีเสือหัวน้ำตาล (Lanius cristatus)
79.นกเอี้ยงสาริกา (Acridotheres tristis)
การเดินทาง
จากสถานีขนส่งจังหวัดเชียงรายเดินทางมาตามเส้นทางหลวงหมายเลข 1 ถึงทางแยกไปอำเภอเชียงแสน ระยะทาง 33 กิโลเมตร เปลี่ยนเส้นทางไปใช้ทางหลวงหมายเลข 1016 อำเภอแม่จัน - อำเภอเชียงแสน ถึงกิโลเมตรที่ 27 ณ บ้านกู่เต้า เปลี่ยนไปใช้เส้นทาง ร.พ.ช. สายบ้านกู่เต้า - ดอยงาม ถึงเขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองบงคาย ระยะทางอีก 2 กิโลเมตร รวมระยะทางทั้งหมด จากจังหวัดเชียงราย - เขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองบงคาย ประมาณ 62 กิโลเมตร
ที่พัก
บริการบ้านพัก 2 หลัง รองรับนักท่องเที่ยวได้ประมาณ 40 คน มีลานกางเต๊นท์ไว้คอยบริการ (ต้องนำเต๊นท์มาเอง) โดยไม่เสียค่าธรรมเนียมใดๆ สำหรับอาหาร มีแม่บ้านรับเหมาทำอาหารถ้านักท่องเที่ยวมาเป็นกรุ๊ป
สถานที่ติดต่อ:
เขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองบงคาย (ทะเลสาบเชียงแสน) หมู่ 3 ตำบลโยนก อำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย
โทร. 08-5716-6549 (ท่านหัวหน้าเขต: วชิรายุ เกียรติบุตร)
จัดทำโดย
นางสาวพรสินี สีนา รหัสนิสิต 58240378
คณะสังคมศาสตร์ สาขาจิตวิทยา
มหาวิทยาลัยนเรศวร